دومین دیوار بزرگ دفاعی دنیا - زندگی در ترکیه

دیوار گرگان کاملاً مطابق با اصول مهندسی و به برترین شکل ممکن ساخته شده بود اما متاسفانه امروزه اغلب بخش های این دیوار بزرگ بر اثر عوامل طبیعی به طور کامل نابود شده اند و تنها بخش کوچکی از این مجموعه به جای مانده است.

در رابطه با مشخصات ظاهری دیوار باید بدانید که ارتفاع دیوار گرگان در بخش های مختلف متفاوت بوده و عددی بین 6 تا 10 متر می باشد، بعلاوه گفتنی است که این دیوار به سبب مصالحی که در ساخت آن به کار رفته است سرخ رنگ بوده و به همین جهت نیز در بعضی از منابع تاریخی از این دیوار با عنوان مار سرخ یا دیوار سرخ یاد شده است.

توجه داشته باشید که در رابطه با جنس و مواد به کار رفته در ساخت دیوار بزرگ گرگان، اختلاف نظر وجود دارد، اما بخش به جای مانده از این دیوار کاملاً آجری بوده و وجود کوره های آجرپزی قدیمی در اطراف محل دیوار احتمال اینکه تمام قمست های سازه آجری بوده اند را تقویت می نماید.

تاریخچه دیوار گرگان

اطلاعات دقیقی در رابطه با سال ساخت و حتی سازندگان دومین دیوار بزرگ دفاعی جهان در دست نیست، اما اغلب محققان معتقد اند که این سازه در بین سال های 484 تا 615 میلادی به دستور انوشیروان ساسانی ساخته شده است، البته باید توجه داشته باشید که نظرات دیگری نیز در این زمینه وجود دارد و همانطور که در ابتدا اشاره کردیم اطلاعات دقیقی در دست نداریم.

جالب است بدانید که بعضی از کارشناسان معتقد اند که دیوار تاریخی و بزرگ گرگان همزمان با دیوار چین و برای مقابله با حمله اقوام صحرا گرد نظیر هپتال ها ساخته شده است، بعلاوه گفتنی است که مطالعه بر روی قسمت های به جامانده دیوار نشان می دهد، این مجموعه حدود یک قرن پس از ساخت نیز فعال بوده و از آن به عنوان یک سازه امنیتی استفاده می شد، اما به مرور زمان تمامی دژ ها و بخش های موجود بر روی این دیوار متروکه شدند.

بخش های مختلف دیوار گرگان

این مجموعه نیز همچون سایره سازه های موجود در جهان دارای بخش های مختلفی است که در این قسمت به معرفی آن ها می پردازیم.

خندق دیوار گرگان

همانطور که می دانید این دیوار کاربردی دفاعی داشته و هدف اصلی از ساخت آن نیز محافظت از ایران در برابر تهاجم اقوام صحرا گرد بوده است به همین جهت در حاشیه دیوار خندقی حفر شده که در نقاط هموار عرض آن به 30 متر و در نقاط کوهستانی به 10 متر می رسد، نکته ای که در رابطه با این خندق ها باید بدانید این است که در مواقع لزوم و هنگام حمله دشمن، به منظور بالا بردن سطح امنیت دیوار و جلوگیری از دسترسی دشمن به سازه، داخل خندق ها را با استفاده از آب های رودخانه گرگان رود پر می کردند. از آنجایی که این مجموعه کاملاً هوشمندانه و اصولی ساخته شده بود معماران در ابتدای خندق ها سدی را احداث نموده بودند تا بتوانند با سرعت بیشتری آن ها را از آب پر نمایند.

گفتنی است که تمامی خاک های حاصل از حفر خندق، به پشت دیوار منتقل شده و از آن ها برای ساخت نوعی سنگر استفاده می شد.

قلعه های دیوار گرگان

آنالیز ها نشان می دهد که دیوار گرگان تنها کاربرد دفاعی نداشته است و با توجه به آنالیز های اجرا شده، می توان گفت که این مجموعه محل استقرار یا اردوگاه سرباز ها نیز محسوب می شد، چرا که در طی کاوش ها و آنالیز های اجرا شده در دیوار گرگان بنا هایی نظیر آتشگاه، استراحتگاه و چندین قلعه و دژ کشف شده است.

این قلعه ها اغلب مستطیلی شکل بوده و در ساخت آن ها از آجر و خشت خام استفاده شده است.

سیستم آبرسانی موجود در دیوار گرگان

رودخانه گرگان رود یکی از مهم ترین رودخانه های موجود در منطقه شمالی ایران می باشد که نقش بسیار مهمی در روند تأسیس دومین دیوار دفاعی جهان داشته است.

سازندگان دیوار گرگان با حفر کانال های طولانی یک سیستم آبرسانی بسیار پیشرفته و کاربردی تأسیس کردند که امروزه نیز از آن ها برای راهنمایی آب رودخانه به سایر نواحی استفاده می گردد، جالب است بدانید تا به امروز بیش از 50 کیلومتر از کانال های آب این مجموعه شناسایی شده اند و طولانی ترین کانال کشف شده از در امتداد غرب به شرق دیوار بوده و حدود 10 کیلومتر طول دارد.

همانطور که در بخش معرفی خندق دیوار اشاره کردیم، در زمان های لازم داخل خندق ها را از آب پر می کردند و می توان گفت که این امر نیز جزئی از سیستم آبرسانی پیشرفته این مجموعه می باشد.

نکات جالب در رابطه با دیوار گرگان

- آنالیز ها نشان داده است که برای ساخت این دیوار بزرگ حدود 90 سال زمان صرف شده است.

- این سازه ارزشمند در تاریخ 29 تیر ماه سال 1378 با شماره 2345 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.

- دیوار تاریخی گرگان، بزرگ ترین دیوار آجری جهان به شمار می آید.

- این دیوار با طول 200 کیلومتری که دارد، لقب سومین دیوار بزرگ تاریخی جهان را نیز از آن خود نموده است.

- دیوار گرگان، طولانی ترین اثر تاریخی موجود در کشور ایران می باشد.

- در گذشته حدود 30000 سرباز می توانستند در طول دیوار استقرار یابند.

- در منابع تاریخی متعددی به وجود دیوار گرگان اشاره شده است.

- اولین پژوهش ها برای آنالیز دیوار تاریخی گرگان در سال 1275 هجری به وسیله ژاک دمرگان اجرا شده و تا امروز نیز این آنالیز به وسیله کارشناسان مختلف ادامه دارد.

اطلاعات بازدید از دیوار گرگان

برترین زمان بازدید با توجه به اینکه دیوار گرگان در منطقه ها شمالی کشور واقع شده است، گردشگران تور شمال می توانند در تمامی فصل های سال از آن بازدید نمایند اما برترین زمان بازدید از دیوار گرگان با توجه با شرایط آب و هوایی اوایل فصل های بهار و پاییز می باشد.

دسترسی به دیوار گرگان اغلب قسمت های سالم تر، قابل بازدید و به جای مانده از دیوار گرگان که حدود 2 کیلومتر طول دارد در منطقه پیشکمر و در 96 کیلومتری شهر گرگان واقع شده است و گردشگران تور شمال ابتدا باید خود را به کلاله رسانده سپس به روستای تمرقره قوزی بروند، اهالی این روستا می توانند راهنمایان خوبی برای گردشگران باشند.

امیدواریم مطالعه این بخش از سایت خبرنگاران اطلاعاتی کلی در رابطه با این دیوار وسیع در اختیارتان قرار دهد و این اطلاعات در سفر با تور شمال برایتان مفید واقع گردد.